ΝΟΜΟΣ ΡΕΠΠΑ 3029/2002

Ο ΑΝΤΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΡΕΠΠΑ
Ο νόμος Ρέππα (3029/2002) προβάλλεται και σήμερα από το ΠΑΣΟΚ ως «ο νόμος που καθιέρωσε φιλεργατικές ρυθμίσεις, με κάποιες έστω αδυναμίες, σε αντίθεση με τους νόμους της Ν.Δ.». Στις πρόσφατες 16 προτάσεις του ΠΑΣΟΚ για το ασφαλιστικό, που δεν διαφέρουν επί της ουσίας με τις προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας, τον επικαλείται συχνά για τις προβλέψεις του περί εφαρμογής παροχής κινήτρων παραμονής στην εργασία και για άλλα.
Σε αυτή την προσπάθεια στήριξης του νόμου Ρέππα συνδράμει και η ΠΑΣΚΕ με τις υπόλοιπες μερίδες της συνδ. γραφειοκρατίας στα συνδικάτα που ελέγχει. Ενώ, ανοχή στο νόμο δείχνουν και μερίδες αριστερών συνδικαλιστών μαζί και η Αυτόνομη Παρέμβαση (ΣΥΝ) που δεν βάζει θέμα για τη συνολική αντεργατική του κατεύθυνση και για κατάργηση του, αλλά μόνο για κατάργηση αντιασφαλιστικών διατάξεων του.
Η υποστήριξη της ΓΣΕΕ στο νόμο φάνηκε με την ποδηγέτηση των αντιδράσεων και το κλείσιμο των όποιων απεργιακών κινητοποιήσεων την περίοδο της κατάθεσης του και ομολογήθηκε πρόσφατα η από κοινού με το Υπουργείο Εργασίας και την ηγεσία της ΓΣΕΕ προετοιμασία του νόμου.
Όμως, η φιλεργατικότητα του νόμου διαψεύδεται όχι μόνο από το ίδιο το συνολικά αντιδραστικό περιεχόμενο του, αλλά και από την ανάγκη που βρέθηκε ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ, κάτω από τις διαμαρτυρίες και τις πιέσεις άμεσα θιγόμενων κλάδων ασφαλισμένων, να βάλει «όρο» για συμμετοχή στον διάλογο της Ν.Δ για τη μεταρρύθμιση τους ασφαλιστικού και το πάγωμα της εφαρμογής του νόμου (ένταξη ειδικών ταμείων, νέος τρόπος υπολογισμού σύνταξης από 1.1.2008), αν δεν προχωρήσει η εφαρμογή άλλων σημείων του (χρηματοδότηση ΙΚΑ από προϋπολογισμό).
Ορισμένοι από το ΠΑΣΟΚ λένε πλέον: «Ορθές οι προβλέψεις και ρυθμίσεις του νόμου, αλλά τα δεινά δημιούργησε η μη σωστή εφαρμογή στο σύνολο του με τις αλλαγές που έφερε.»
Ποιες όμως είναι οι «ορθές» ρυθμίσεις;
1. Μείωσε τις κύριες συντάξεις (Δημόσιο, πρώην ΔΕΚΟ, Τράπεζες), με αλλαγή του ποσοστού υπολογισμού τους επί των συντάξιμων αποδοχών (γενικά συντάξιμες αποδοχές θεωρούνται όχι το σύνολο των αποδοχών, αλλά μόνο ο βασικός και ορισμένα λίγα επιδόματα διαφορετικά ανά κλάδο). Από το 2008 η πλήρης κύρια σύνταξη μειώνεται από το 80%, που ίσχυε, κατά -1% κατ’ έτος φτάνοντας στο 70% μέχρι το 2017. (άρθρο 2 παρ. 11 ε). Η μείωση αυτή γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, γιατί ο υπολογισμός των συντάξεων θα γίνεται όχι με βάση τον τελευταίο συντάξιμο μισθό, αλλά με το μέσο όρο των συντάξιμων μισθών της τελευταίας 5ετίας (-5% περίπου) και χωρίς υπολογισμό δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα, επιδομάτων αδείας και τριμήνων (-15% περίπου) (άρθρο 1 παρ. 1). Στο ΙΚΑ επίσης εισάγει υπολογισμό βάσει της κατ’ επιλογήν καλύτερης 5ετίας στην 10ετία για το ημερομίσθιο με την αφαίρεση δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα, επιδομάτων αδείας και τριμήνων κ.λ.π. (αρθρ. 2 παρ. 9)
2. Εισήγαγε την 37ετία υπηρεσίας ή 11.100 μέρες ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας (ΧΟΗ) για προϋπόθεση παροχής της σύνταξης για άνδρες, γυναίκες προσληφθέντες μετά το 1993 (άρθρο 2 παρ. 2). Και για τους προσληφθέντες 83-92 στην 35ετία ΧΟΗ (που είχε βάλει ο Σιούφας) έβαλε όριο ηλικίας τα 58 για έναρξη καταβολής ή 55 με μείωση για αυτούς της σύνταξης κατά 1/267 για κάθε μήνα που λείπει μέχρι τα 65 ηλικία (άρθρ. 3 παρ. 3 β). Προ Σιούφα ίσχυε η προϋπόθεση π.χ. για τους άνδρες τα 32 για το δημόσιο και τα 30 για εκπαιδευτικούς, τράπεζες, ΔΕΚΟ, ΧΟΗ. Γενικά αύξησε τα απαιτούμενα χρόνια υπηρεσίας σε σχέση με τα ισχύοντα με το νόμο Σιούφα, που και αυτός τα αύξησε σε σχέση με τα προ 92 ισχύοντα.
3. Ανέβασε, επίσης, τα χρόνια ηλικίας για καταβολή μειωμένης σύνταξης σε Δημόσιο-ΔΕΚΟ-Τράπεζες για παλιούς και νέους, εκτός αν οι παλιοί είχαν θεμελιώσει ήδη ευνοϊκότερα όρια, σε 65 για άνδρες και 60 για γυναίκες με ελάχιστο τα 15 συντάξιμα για όλους ανεξαρτήτως έτους πρόσληψης σε σχέση με τα προηγούμενα ισχύοντα π.χ. σε Δήμοσιο, ΔΕΚΟ, τράπεζες ίσχυε για τους άνδρες προσληφθέντες προ ΄82 τα 55 ηλικία με 25 συντάξιμα.
4. Εισήγαγε ως όριο ηλικίας παραμονής στην εργασία τα 67 χρόνια (σε προαιρετική βάση για να συμπληρώνεται η σύνταξη που υπολογίζεται για τη 35ετία Χ 2% κατ΄ έτος =70% με έξτρα 3% για κάθε επιπλέον χρόνο μετά τα 65 μέχρι τα 67), βάζοντας βάσεις να γίνει αυτό εμμέσως υποχρεωτικό λόγω των χαμηλών συντάξεων και της αδυναμίας συγκέντρωσης του απαιτούμενου χρόνου για την κατοχύρωση ασφαλιστικού δικαιώματος - ιδιαίτερα για τους νέους εργαζόμενους. (άρθρ. 3 παρ. 2 α)
5. Υιοθετεί γενικότερα τα «κίνητρα παραμονής» παρατείνοντας την παραμονή στην εργασία για αυτούς που δικαιούνται σύνταξη λόγω γήρατος με 15ετία, δίνοντας 1% παραπάνω για κάθε έτος (αρθρ. 3 παρ. 5)
6. Καθιερώνει την αναστολή καταβολής της σύνταξης λόγω χρόνων εργασίας συνδέοντας την με την ηλικία (αρθρ. 1 παρ. 6), ως εξής: «Η καταβολή της σύνταξης αναστέλλεται μέχρι τη συμπλήρωση της ηλικίας».
7. Προωθεί ένταξη των ειδικών ταμείων κύριας σύνταξης (ΔΕΚΟ, Τραπεζοϋπαλλήλων) από την 1.1.2008 (άρθρο 5) στο νέο ΙΚΑ (εμμέσως υποχρεωτικά μετά από κυβερνητική απόφαση και αποφάσεις Δ.Σ. των ταμείων και μελέτη βιωσιμότητας) έχοντας στόχο να εξομοιώσει προς τα κάτω τα δικαιώματα, να επιβάλει αυξημένα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, μείωση συντάξεων και παροχών ιδιαίτερα για τους νέους και τις νέες. Να σημειώσουμε εδώ ότι πρόσφατα με πράξη που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 12/7/07, που δεν συνάντησε αντιδράσεις από ΓΣΕΕ , η κυβέρνηση της Ν.Δ. στα 17 ειδικά ταμεία κύριας σύνταξης που είχαν πλειοψηφία οι εκπρόσωποι των εργαζόμενων αύξησε τα μέλη του Δ.Σ. διορίζοντας κυβερνητικούς εκπροσώπους για να χαθεί η πλειοψηφία, ώστε να έχει σίγουρη την απόφασή τους, αν και ούτως ή άλλως η ΠΑΣΚΕ, η ΔΑΚΕ, οι ομοσπονδίες και η ΓΣΕΕ έχουν αποδεχθεί την ένταξη.
8. Ενώ το κράτος (και όχι οι εργοδότες) αναλαμβάνει την κάλυψη των ελλειμμάτων τυχόν άλλων ταμείων που θα ενταχτούν στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ (άρθρο 4 παρ. 3).
9. Τα επικουρικά δεν εξαιρούνται και με προεδρικό διάταγμα μπορούν να ενταχθούν ή συγχωνευτούν με την ίδια διαδικασία σε αλλά ταμεία ή να ενταχθούν στο ΙΚΑ-ΕΤΕΑΜ. (άρθρ. 11) Με υπουργικές αποφάσεις μπορούν να καταργούνται οι νομοθετημένες υποχρεώσεις των τραπεζών για κάλυψη των ελλειμμάτων των ταμείων.
10. Εισήγαγε τα «επαγγελματικά ταμεία ΝΠΙΔ» που ορίζει ότι θα λειτουργούν με το κεφαλαιοποιητικό σε ανταποδοτική βάση, έτσι που οι παροχές θα καθορίζονται από το αποτέλεσμα της επένδυσης των εισφορών στον τραπεζικό - χρηματιστηριακό τζόγο, με το σχετικό ρίσκο (άρθρο 7 παρ. 5).
11. Καθιέρωσε τον ατομικό λογ/σμό εισφορών κάθε ασφαλισμένου για την επικουρική (άρθρ. 4. παρ. 10) βάζοντας θεμέλια στο μέλλον για την λειτουργία της ανταποδοτικότητας.
12. Καταργείται η εργοδοτική εισφορά στα ταμεία αυτασφάλειας που μετατρέπονται από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ και εποπτεύονται από την αναλογιστική αρχή.
13. Καταργεί την εισφορά του κράτους 10% για τους προσληφθέντες μετά το 1993 (που καθιερώθηκε με το νόμο 2084/02 που μείωσε εργοδοτικές εισφορές για αυτή την κατηγορία) για το ΙΚΑ από το 2003 και για τα ειδικά ταμεία από την ενσωμάτωσή τους στο ΙΚΑ (άρθρο 4 παρ. 4).
14. Απαλλάσσει τους εργοδότες των εντασσόμενων στο ΙΚΑ για κύρια σύνταξη ειδικών ταμείων (τράπεζες κ.λ.π.) από τις αυξημένες εργοδοτικές εισφορές που κατέβαλαν προς τα ειδικά ταμεία και από την νομοθετημένη υποχρέωσή τους για κάλυψη τυχόν ελλειμμάτων τους (μείωση εργοδοτικών εισφορών για κύρια 50% με την ένταξη στο ΙΚΑ)
15. Συστήνει τον κλάδο ΕΤΕΑΜ στο ΙΚΑ ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με σκοπό την παροχή της επικουρικής σύνταξης (άρθρ. 6) , διάδοχο του ΙΚΑ ΤΕΑΜ, που μέχρι σήμερα δεν έχει ταμείο με χωριστούς λογαριασμούς και χρήματα.
16. Ιδρύει εθνική αναλογιστική αρχή για την εποπτεία και τον έλεγχο των ταμείων.

Σε κάθε αντιασφαλιστικό νόμο βρίσκει κάποιος ένα κερασάκι που επιτρέπει στους υποστηρικτές των αντιδραστικών αλλαγών την εξύμνησή του και στους συνδικαλιστές το φύλλο συκής για τη συμμόρφωσή τους. Και αυτά ήταν :
α. Αύξησε το ποσοστό υπολογισμού της σύνταξης των προσληφθέντων μετά την 1.1.1993 από το 60% (που το είχε μειώσει ο Ν. 2084/92) στο 70% του μισθού, ταυτόχρονα με τη μείωση των συντάξεων των προ του 1993 ασφαλισμένων από το 80% στο 70%, αλλά με τον τρόπο υπολογισμού της και στους προσληφθέντες μετά το 1993 μειώνεται.
β. Η χρηματοδότηση από το 1993 του ΙΚΑ_ΕΤΑΜ με 1% του ΑΕΠ κατ΄ έτος ( που τελικά ούτε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ κατέβαλε στο σύνολο) (άρθρ. 4).
δ. Η πρόβλεψη αν κάποιοι ήδη θεμελίωναν δικαίωμα καταβολής σύνταξης με ευνοϊκότερα όρια με το νόμο Σιούφα να μην θιγούν τα όρια τους, αλλά και σε αυτούς αλλάζει το ποσοστό υπολογισμού της σύνταξης.
ε. Ο συνυπολογισμός της στρατιωτικής θητείας για τις 10.500 ασφάλισης στο ΙΚΑ, όχι όμως για τις 7.500 στα βαρεά.


Στην ουσία ο νόμος Ρέππα όχι μόνο δεν αμφισβήτησε τη φιλοσοφία ή άλλαξε τις διατάξεις των προηγούμενων νόμων 1902/90 (Γιαννάκου) και 2084/92 (Σιούφα) της Ν.Δ. για εισαγωγή διαφορετικών ορίων νέων και παλιών ασφαλισμένων, μείωση συντάξεων, αύξηση ορίων ηλικίας και μείωση εργοδοτικών υποχρεώσεων, αλλά...τους διατήρησε, αποτελεί συνέχεια τους, βάθεμα της αντιδραστικότητάς τους και έδαφος προετοιμασίας για τις επόμενες νομοθετικές παρεμβάσεις της Ν.Δ., νόμος 3371/05, 3518/06 και το επικείμενο Νομοσχέδιο Μαγγίνα).

Δεκέμβρης 2007 Μαρία Μπικάκη