ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

ΟΜΙΛΙΑ ΟΚΤΩΒΡΗΣ 2007

ΠΑΡΑΔΟΧΗ
Συζητώντας για το ασφαλιστικό κατ’ αρχήν πρέπει να κάνουμε κάποιες παραδοχές.
Το ασφαλιστικό περιλαμβάνει όλες τις πτυχές που εξασφαλίζουν στους εργαζόμενους το δικαίωμα στην υγεία (πρόληψη, περίθαλψη, θεραπεία), την παροχή σύνταξης, τις πάσης φύσεως άδειες, την οικονομική κάλυψη σε περίπτωση ασθένειας, ή ανεργίας, την κοινωνική πρόνοια, κ.α.
Συνηθίζουμε να συζητάμε το θέμα ως προς την πτυχή του συνταξιοδοτικού και, με αφορμή το βάρος που πέφτει σε αυτό λόγω της νέας κυβερνητικής επίθεσης, έτσι θα το συζητήσουμε και σήμερα.

ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ
Συνολικά θεωρούμε ότι, το δικαίωμα στην ασφάλιση, την υγεία, την παιδεία είναι αναφαίρετα κοινωνικά δικαιώματα, που πρέπει να παρέχονται καθολικά και δωρεάν σε οποιεσδήποτε συνθήκες.
Η πλήρης ικανοποίηση αυτών των αναγκών και για όλους τους ανθρώπους είναι φανερό ότι απαιτεί άλλες κοινωνικές δομές, που έχουν κέντρο τις ανθρώπινες ανάγκες και αντιτίθεται με τους νόμους της αγοράς και του κέρδους και τα ανταγωνιστικά συμφέροντα της σημερινής καπιταλιστικής κοινωνίας. Απαιτεί την κοινωνία της κομμουνιστικής απελευθέρωσης.
Για τον εργάτη στόχος του πρέπει να είναι η απαλλαγή του από την εκμετάλλευση και την καταναγκαστική εργασία. Η εργασία του να αποτελεί ελεύθερη δημιουργική έκφραση των δυνατοτήτων του και να τον ολοκληρώνει ως προσωπικότητα. Από το προϊόν της συλλογικής εργασίας ο εργάτης θα μπορεί να απολαμβάνει την ικανοποίηση των αναγκών του.
Τι θα γίνεται όμως όταν ο άνθρωπος δεν μπορεί να συνεισφέρει, να παράγει ο ίδιος; Δηλαδή πριν την ενηλικίωσή του, ή όταν δεν είναι ικανός για εργασία λόγω ασθένειας, ατυχήματος, είτε μετά λόγω γήρατος δεν μπορεί να συμμετέχει στην παραγωγή του συλλογικού προϊόντος.
Προφανώς η κοινωνία οφείλει να του εξασφαλίζει επαρκείς πόρους για τη διαβίωσή του σύμφωνα με τις τότε σύγχρονες ανάγκες και δυνατότητες και με ισότιμο τρόπο για όλους.

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗ
Στο καπιταλιστικό σύστημα η ικανοποίηση αυτών των αναγκών αποτελεί αντικείμενο ταξικής πάλης. Με την καθιέρωση του μισθού ως μέσο για την πληρωμή της εργατικής δύναμης του εργάτη και την ανάγκη της αναπαραγωγής της, προέκυψε και η ανάγκη για την ασφαλιστική κάλυψη.
Τα πρώτα ταμεία αλληλεγγύης δημιουργήθηκαν από τους ίδιους τους εργάτες και τις σωματειακές τους συλλογικότητες. Με το πέρασμα του χρόνου με τη συνεισφορά των εργοδοτών σε αυτά τα ταμεία και σε αυτά που δημιουργήθηκαν με διάφορες μορφές και τρόπους αργότερα, καθιερώθηκε ο λεγόμενος έμμεσος μισθός, πλάι στον άμεσο που λάμβανε ο ίδιος ο εργάτης. Το κεφάλαιο αυτόν τον μετρά σαν εργατικό μη μισθολογικό κόστος. Και στην ταξική πάλη, όπως στόχος του κεφαλαίου είναι διαρκώς να μειώνει την τιμή που αγοράζει την εργατική δύναμη, έτσι στόχος του είναι συνεχώς να προωθούνται νόμοι, μέτρα, ρυθμίσεις που αποβλέπουν στην μείωση των εξόδων της εργοδοσίας για την ασφάλιση και η αποφυγή και με κάθε άλλο τρόπο αυτών των εξόδων.
Την μεταπολεμική περίοδο δρομολογήθηκε και λειτούργησε στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης, για λόγους που θα αναφέρει ο σ. Βασίλης, ένα κατ΄ επίφαση κοινωνικό κράτος ή κράτος πρόνοιας, όπως το ονόμασαν, που διεύρυνε και βελτίωσε τις παροχές κοινωνικής ασφάλισης. Ταυτόχρονα, όμως, με την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, μεγάλωνε και το χάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών με τις πραγματικές ανάγκες, την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνικής.
Στη σημερινή περίοδο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, που τα περιθώρια κέρδους έχουν στενέψει, επιδιώκουν να ρίξουν όσο γίνεται πιο χαμηλά την τιμή της εργατικής δύναμης και προσπαθούν, επίσης, όχι μόνο να μειώσουν το μη μισθολογικό κόστος, δηλαδή την εργοδοτική και κρατική συμμετοχή στην ασφάλιση, αλλά και να βάλουν ακόμα πιο βαθιά το χέρι στα συσσωρευμένα κεφάλαια των ασφαλιστικών φορέων και επίσης να ανοίξουν ένα νέο πεδίο κερδοφορίας μέσα από την πώληση ιδιωτικών προγραμμάτων ασφάλισης. Αποδεικνύεται ότι οι όποιες επιμέρους κατακτήσεις των εργαζόμενων στις συνθήκες του καπιταλισμού είναι κατώτερες των πραγματικών αναγκών και προσωρινές.
Το ταξικό εργατικό κίνημα έχει στόχο τη μείωση της εκμετάλλευσης και την οριστική κατάργηση της. Σε αυτά τα πλαίσια βρίσκεται και η πάλη για το δικαίωμα στην ασφάλιση. Το ενσωματωμένο σ.κ. αρνείται να κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση και αντιμετωπίζει με διαχειριστικό τρόπο το ασφαλιστικό.
Σε ποιο έδαφος, λοιπόν για την ταξική πτέρυγα δίνεται η μάχη ; Ποια είναι η σημερινή κατάσταση των ασφαλισμένων; Ποια η δική μας οπτική;



ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ
1. Όπως εύστοχα γράφει μια προχθεσινή εφημερίδα το σκάνδαλο στο ασφαλιστικό βρίσκεται στο γεγονός ότι το 71% των συντάξεων του ΙΚΑ κυμαίνεται κάτω από 600 ευρώ, ενώ για τον ΟΓΑ η βασική σύνταξη είναι 278 και μαζί με την πρόσθετη φτάνει τα 360 ευρώ. Και ας αναλογιστούμε ότι από το σύνολο των περίπου 2.300.000 συνταξιούχων, 1.800. 000 είναι συνταξιούχοι από το ΙΚΑ και τον ΟΓΑ και ένα 14% από το ΤΕΒΕ, που επίσης δεν έχει επαρκείς συντάξεις. Από το σύνολο των συνταξιούχων όλων των ταμείων ο 1 στους 2 παίρνει λιγότερο από 500 ευρώ το μήνα κύρια σύνταξη, το 66% κάτω από 600 και μόνο το 14% παίρνει πάνω από 1.000.
2. Τα όρια ηλικίας για πλήρη σύνταξη στο ΙΚΑ είναι ήδη για τους άνδρες στα 65 μέχρι το 2007, ή μετά με 35ετία και τα 69 ηλικία. Δηλαδή όρια ιδιαίτερα ψηλά σε σχέση με τα αντίστοιχα όρια στις άλλες χώρες της ευρυζώνης και σε σχέση με τα όρια που ίσχυαν στο δημόσιο και στα ειδικά ταμεία. Αλλά και ο μέσος όρος συνταξιοδότησης αντίθετα με τα διαδεδομένα είναι ψηλότερα από τον κοινοτικό μέσο όρο. Το 2003 ήταν 63,2 χρόνια και 2ος χειρότερος στην Ευρώπη των 15, ενώ το 2005 έπεσε λόγω του κύματος των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων από την κυβερνητική τρομοκρατία και τις εθελουσίες στο 61,7( στοιχεία eurostat συμπεριλαμβανομένων και των ασφαλισμένων στον ΟΓΑ).

3. Μεγάλο μέρος των νέων αλλά και παλιών ασφαλισμένων δουλεύει ανασφάλιστο. Πολλοί οι λόγοι :

- Η παράνομη εισφοροδιαφυγή του εργοδότη με την απόκρυψη των εργαζόμενων, τακτική που πλήττει πρώτα απόλα νέους, μετανάστες, γυναίκες.
- Η επιβολή της μορφής της παροχής υπηρεσιών αντί της μισθωτής εργασίας, που σημαίνει μετακύλιση στην αυτασφάλιση και προσπάθεια αποφυγής της.
- Αλλά το πιο κραυγαλέο. Χιλιάδες νέοι δουλεύουν χωρίς συνταξιοδοτική κάλυψη νόμιμα με τα προγράμματα STAGE. Μέτρο που καθιερώθηκε και προωθήθηκε από τα δυο κόμματα του αστικού μπλοκ και χρησιμοποιείται κατά κόρον από το ίδιο το δημόσιο ως δήθεν επιμόρφωση και παροχή ειδίκευσης. Μόνο 1% εισφορά για περίπτωση ατυχήματος υποχρεώνεται να δίνει ο εργοδότης για αυτούς.

Και αυτό 75 χρόνια μετά το αίτημα των αγώνων του εργ. κινήματος, που επέβαλαν την αναγνώριση της υποχρεωτικότητας και της καθολικότητας στην ασφάλιση με το νόμο 6298 του 1934 «περί κοινωνικών ασφαλίσεων». Γεγονός που παραποιημένα αποδίδεται αργότερα στο Μεταξά που απλώς «εγκαινίασε» το ΙΚΑ, ενώ αμέσως μετά προχώρησε στον υποχρεωτικό δανεισμό του συνόλου των αποθεματικών όλων των ταμείων στο κράτος.

4. Οι εργαζόμενοι δίνουν άμεσα ως εργατική εισφορά ή έμμεσα ως εργοδοτική εισφορά για κύρια και επικουρική σύνταξη κάθε μήνα ποσά που ξεκινούν στο ΙΚΑ από το 26% του μισθού τους και φτάνουν μέχρι το 44% ( π.χ. στην Εθνική), χωρίς να υπολογίζουμε τον κλάδο υγείας σε αυτά τα νούμερα. Τα ποσοστά κρατήσεων στην Ελλάδα για την ασφαλιστική κάλυψη είναι από τα ψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ
5. Αυτά τα χρήματα συγκεντρώνονται σε λογαριασμούς ή ταμεία. Στην συντριπτική πλειονότητα των οποίων ασκεί την διοίκηση, τον έλεγχο και τη διαχείριση το κράτος και οι εκπρόσωποι των εργοδοτών. Πρόκειται κυρίως για ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης και επίσης για ορισμένα αυτασφάλισης και πρόνοιας. Υπάρχουν περί τα 82 ταμεία ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου Απασχόλησης (23 εργαζ. ιδιωτ. δικαίου, 9 τραπεζών, 12 προσωπ. δημ. επιχειρ., 4 ανεξ. επαγγελμ., 11 ελευθ. επαγγ. 6 τύπου 1 αγροτών, 16 δημ. υπαλλήλων), ο αριθμός των οποίων μειώνεται συνεχώς λόγω ενοποιήσεων.
6. Η περιουσία των ταμείων χωρίζεται σε ακίνητη και κινητή. Στην κινητή περιλαμβάνονται πάσης φύσεως χρεώγραφα (μετοχές, ομόλογα, έντοκα) και λογαριασμοί καταθέσεων. Νόμοι, εγκύκλιοι και κυβερνητικές κατευθύνσεις ρυθμίζουν κατά καιρούς την διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων με βάση τις γενικότερες πολιτικές τους στοχεύσεις την κάθε περίοδο. Γνωστές οι υποχρεωτικές άτοκες καταθέσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος, με τον νόμο 1611 του 1950, που μεταφερόταν με την μορφή ενίσχυσης της ανάπτυξης σε επιδοτήσεις του κεφαλαίου, οι υποχρεωτικές επενδύσεις στο χρηματιστήριο την περίοδο που ήθελαν την ζωογόνησή του, ή το πρόσφατο σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων. Λιγότερο συζητημένες αλλά κραυγαλέες πτυχές ή υποχρεωτική δωρεά από τα αποθεματικά ταμείων προς το κράτος όπως τα 2 αεροπλάνα στην πολεμική αεροπορία επί Μεταξά από το ταμείο σύνταξης της Εθνικής Τράπεζας.
7. Νόμοι, επίσης, ρυθμίζουν κατά καιρούς την απαλλαγή εργοδοτών από τις υποχρεώσεις καταβολής εισφορών. Όπως, ο Νόμος 2687 του 1953 του Καραμανλή που κάθε ξένος επενδυτής απολαμβάνει μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές κατά 50% ή αργότερα άλλοι νόμοι για το ελληνικό κεφάλαιο.
8. Παρανομίες, επίσης, επιβαρύνουν τα οικονομικά των ταμείων όπως η εισφοροδιαφυγή από τους εργοδότες (δημόσιο και ιδιώτες) που γίνεται είτε με την απόκρυψη της εργασίας είτε με την μη απόδοση των εισφορών, η εισφοροκλοπή (παρακράτηση της εργατικής εισφοράς αλλά μη απόδοσή της μαζί με την εργοδοτική στα ταμεία), η καθυστέρηση απόδοσης των εισφορών και η οικονομική εκμετάλλευσή τους στο μεσοδιάστημα.
Αλλά, περισσότερα και πιο αναλυτικά για αυτά, θα αναφερθούν από τον επόμενο εισηγητή, όπως και για το θέμα των χαριστικών από το κράτος ρυθμίσεων των χρεών των εργοδοτών και την μη εκπλήρωση των από το ίδιο υποχρεώσεών που έχει αναλάβει με νόμους σε φάσεις που μείωσε εργοδοτικές εισφορές, όπως την καταβολή της συμμετοχής του, βάσει της τριμερούς χρηματοδότησης, για τους προσληφθέντες μετά το 1993 (νόμος 2084/92) ή την χρηματοδότηση του ΙΚΑ με το 1% του ΑΕΠ από τον προϋπολογισμό (νόμος 3029/02).


ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΙΘΕΣΗ – ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Σήμερα, κυβερνήσεις, διαχειριστικά κόμματα, Ε. Ένωση, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Διεθνής Τράπεζα προχωρούν στην πλήρη καταβαράθρωση των εργατικών δικαιωμάτων, που κατακτήθηκαν το προηγούμενο διάστημα από το εργατικό κίνημα.
Όλες αυτές οι επεμβάσεις αποδομούν το προϋπάρχον μοντέλο και εκπληρώνουν σχέδια που έχει θέσει το κεφάλαιο. Ποια είναι αυτά; Θα μπορούσαμε να τα κατατάξουμε σε 3 κατηγορίες :
-απαλλαγή των εργοδοτών από οικονομικές υποχρεώσεις, που είχαν θεσπιστεί με το προηγούμενο σύστημα, δηλαδή μείωση του μη μισθολογικού κόστους.
-πλήρης αποδόμηση των συλλογικών δικαιωμάτων, ώστε οι εργαζόμενοι πλέον πλήρως κατακερματισμένοι να είναι και περισσότερο διασπασμένοι, γεγονός που δυσκολεύει παραπάνω τη συλλογική τους οπτική, στάση και διεκδικητική δράση.
- εκμετάλλευση της τεράστιας περιουσίας που υπάρχει στα ασφαλιστικά ταμεία για όφελος του κεφαλαίου μέσα από τις προωθούμενες αλλαγές στο όνομα της αξιοποίησης των αποθεματικών. Προγραμματίζεται από τα αποθεματικά χρηματοδότηση συμπράξεων με ιδιωτικό τομέα, επενδύσεις σε χρηματιστήρια του εξωτερικού, ρευστοποιήσεις για κάλυψη τρεχουσών υποχρεώσεων, δημιουργία εταιρειών αξιοποίησης αποθεματικών και εταιρειών εκμετάλλευσης ακίνητης περιουσίας.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ
Η νέα κυβερνητική εξαγγελία για επέμβαση στο ασφαλιστικό περιλαμβάνεται στο πακέτο των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης. Με αυτή επιδιώκεται στο όνομα του ορθολογισμού και μέσα από κοινωνική συναίνεση και διάλογο (έχουν διδαχτεί από την αποτυχία Γιαννίτση) να επιβληθούν άλλα μοντέλα ασφάλισης με προώθηση:
- των 3 πυλώνων ασφάλισης. Της κύριας που θα είναι χαμηλή και θα έχει δημόσιο καθολικό χαρακτήρα, της επικουρικής που θα είναι κλαδική με τα λεγόμενα επαγγελματικά ταμεία, και της ιδιωτικής-ατομικής ευθύνης, που θα είναι προαιρετική ή μπορεί να έχει τη μορφή ομαδικών συμβολαίων ιδιωτικής ασφάλισης. Δηλαδή να θεωρείται ότι το κράτος έχει την ευθύνη και εγγυάται μόνο μια επιδοματικής μορφής κύρια σύνταξη, εδώ χρησιμοποιούν το εφεύρημα για την λεγόμενη «εθνική σύνταξη» ή το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» και προωθούν την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης, ώστε να ευννοηθεί η λειτουργία του τρίτου πυλώνα. Από κει και πέρα είναι υπεύθυνος ο ασφαλισμένος για να κάνει τις πετυχημένες επιλογές ιδιωτικού προγράμματος για καλύτερη σύνταξη στα γηρατειά του.
- του ανταποδοτικού ή κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα στη θέση του αναδιανεμητικού και προνοιακού χαρακτήρα, που ως ένα βαθμό λειτουργεί σήμερα. Δηλαδή του υπολογισμού της σύνταξης όχι με βάση τα συλλογικά δεδομένα και τη θέση του εργαζόμενου και την κάλυψή του σε έκτακτες περιπτώσεις ατυχημάτων, αναπηρίας κ.λπ., αλλά με βάση τι εισφορές έχει καταβάλει στην ατομική του μερίδα-λογαριασμό και την απόδοσή τους. Μια μίνι εφαρμογή αυτού του μοντέλου ισχύει και τώρα στον ΟΓΑ με την δυνατότητα επιλογής διαφορετικών κατηγοριών ύψους εισφορών και την αντίστοιχη διαμόρφωση του ύψους της σύνταξης.
- την αύξηση των ορίων ηλικίας με προώθηση της λεγόμενης ενεργούς γήρανσης με κίνητρα παραμονής στην εργασία, άρα και αντικίνητρα για την έξοδο με αλλαγή του τρόπου υπολογισμού.
- την κατάργηση των λεγόμενων πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Εδώ δεν γίνεται λόγος βέβαια για στρατιωτικούς και αστυνομικούς. Αλλά για τα ευνοϊκότερα όρια για μαζικές κατηγορίες ασφαλισμένων, δηλαδή για περικοπές σε βαρέα και ανθυγεινά, αναπηρικές και επιδείνωση στα ευνοϊκότερα όρια για τις μητέρες.

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΙ ΝΟΜΟΙ
Αυτή η επέμβαση θα είναι μια από τις πολλές επεμβάσεις μετά το 1990. Με αυτές καθιερώνονται δραστικές μεταβολές στον κλάδο υγείας, όπως η συμμετοχή του ασφαλισμένου στα φάρμακα κατά 25%. Μόνο για το συνταξιοδοτικό έχουν προωθεί από τότε 5 νόμοι και δεκάδες εμβόλιμα άρθρα σε άλλους νόμους.

Ενδεικτικά κάποιες πλευρές των νόμων :
ΝΟΜΟΣ 1902/90 ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Ν.Δ. ΥΠΟΥΡΓΟΙ: ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΛΑΝΤΖΑΚΟΣ, ΟΙΚΟΝ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ.
Παρεμβαίνει στα ειδικά ταμεία θεσπίζοντας: -υποχρεωτικά τα όρια ηλικίας του νόμου και όχι των καταστατικών τους για τα χρόνια υπηρεσίας ή όρια ηλικίας. -αύξηση εισφοράς εργαζόμενου τουλάχιστον στο 7,5% μειώνοντας του εργοδότη στο ποσοστό που αυξάνεται του εργαζόμενου. Καθιερώνει την καταβολή τόκων για τις καταθέσεις των αποθεματικών των ταμείων και ανοίγει τη δυνατότητα ελεύθερων επενδύσεων σε μετοχές. Αλλάζει όρια ηλικίας στους προσληφθέντες μετά το 1983. Καθιερώνει την αναστολή σύνταξης μέχρι την συμπλήρωση ορίου ηλικίας για όσους παραιτούνται με τη συμπλήρωση της 35ετιας για τους άνδρες και της 25ετιας για τις γυναίκες.

ΝΟΜΟΣ 1976/91 - MΙΝΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ
Επιτρέπονται επενδύσεις και ρευστοποιήσεις πέραν του καθορισμένου ορίου, που ίσχυε υποχρεωτικά σύμφωνα με τα καταστατικά των ταμείων..

ΝΟΜΟΣ 2084/ 92
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Ν.Δ. ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΛΑΝΤΖΑΚΟΣ, ΟΙΚΟΝ. ΜΑΝΟΣ, ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΣΙΟΥΦΑΣ
Επεκτείνει το διαχωρισμό των εργαζόμενων ανάλογα του χρόνου πρόσληψης σε προ του 1.1.83, προ του 1.1.93 και μετά. Καθιερώνει μεταβατικά διαστήματα με πρόσθεση εξάμηνων στο έτος συνταξιοδότησης και στην απαιτούμενη ηλικία για παροχή της σύνταξης, ώστε να υπάρξει προσαρμογή όλων μέχρι τις 31.12.1997 στα δυσμενέστερα όρια του νόμου 1902 ανάλογα με τον προηγούμενο διαχωρισμό. Ακόμα για μητέρες με ανήλικα που έχουν πρόσληψη προ της 1.1.93 βάζει το 50στο έτος ηλικίας. Επιβολή εργατικής εισφοράς για δημόσιους υπάλληλους και Τράπεζας Ελλάδος. Μείωση συντάξεων με αλλαγή της βάσης υπολογισμού της. Παρέμβαση στα ταμεία εφάπαξ με στόχο τα αποθεματικά τους. Καθιέρωση εισφοράς συνταξιούχων (ΛΑΦΚΑ). Μείωση εργοδοτικών εισφορών και καθιέρωση τρίμερους χρηματοδότησης στην κύρια σύνταξη για νεοεισερχόμενους.

ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ 2001, ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΑΣΟΚ, ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΗΣ, ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΠΑΣ
Αποσύρεται κάτω από τη μαζική εργατική αντίδραση , μεγάλη κινητοποίηση τραπεζοϋπαλλήλων εν ενέργεια και συνταξιούχων.
Επιχειρεί αλλαγή τρόπου υπολογισμού σύνταξης με ανώτερο πλαφόν το 60% του μισθού για 35 χρόνια ασφάλισης και αν κάποιος έχει επικουρικό άλλο 20% από εκεί.
Προβλέπει δυνατότητα παραμονής και μετά τα 35 χρόνια για να αυξηθεί η σύνταξη 1,714% κατ΄ έτος .
Ενιαίο όριο ηλικίας ανδρών γυναικών τα 65 χρόνια μετά το 2007 για όσους προσλήφθηκαν μετά τις 31.12.1981. Προβλέπει δυνατότητα αποχώρησης και μετά τα 60 αλλά η σύνταξη θα μειώνεται από την τελική κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται μέχρι τα 65. Στα ταμεία αυτασφάλειας καταργεί την εργοδοτική εισφορά. Στο όνομα της βιωσιμότητας προβλέπει αντί του αναδιανεμητικού χαρακτήρα της επικουρικής ασφάλισης να εισαχθεί το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.

ΝΟΜΟΣ 3029/02, ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΑΣΟΚ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΡΕΠΠΑΣ,
ΑΜΕΣΑ. Τα ταμεία αυτασφάλειας μετατρέπονται από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ. Καταργείται η εργοδοτική εισφορά και εποπτεύονται από την αναλογιστική αρχή. Πρόβλεψη να μπαίνει στο χρηματιστήριο το 70% των αποθεματικών.
ΜΕΤΑ ΤΟ 2007. Θίγει κυρίως τα ευγενή ταμεία. Προβλέπεται ένταξη των ειδικών ταμείων κύριας σύνταξης στο νέο ΙΚΑ (εμμέσως υποχρεωτικά μετά από αποφάσεις Δ.Σ. των ταμείων και μελέτη βιωσιμότητας αναλογιστικής αρχής).Τα επικουρικά δεν εξαιρούνται και με προεδρικό διάταγμα μπορούν να ενταχθούν ή συγχωνευτούν με την ίδια διαδικασία σε αλλά ταμεία ή να ενταχθούν στο ΙΚΑ-ΕΤΕΑΜ. Με υπουργικές αποφάσεις μπορούν να καταργούνται οι νομοθετημένες υποχρεώσεις των τραπεζών για κάλυψη των ελλειμμάτων των ταμείων. Αυξάνονται τα όρια κατά 5 χρόνια για τους άντρες και 10 για τις γυναίκες. Κανένας νέος ασφαλισμένος δεν θα συνταξιοδοτείται πριν τα 60. Η κύρια σύνταξη για τους προσληφθέντες μέχρι 31.12.1992 μειώνεται από το 80% στο 70% του τελευταίου μισθού. Για τους μετά την 1.1.1993 η κύρια σύνταξη αυξάνεται από το 60% στο 70% του μισθού, αλλά με τον τρόπο υπολογισμού της και σε αυτούς μειώνεται. Τελευταίος μισθός θεωρείται ο μέσος όρος των τελευταίων 5 ετών (-5% περίπου). Για τον υπολογισμό της σύνταξης δεν λαμβάνονται υπόψη τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και το επίδομα άδειας (-15%). Αρθρο1.6 « όσοι συμπληρώνουν δικαίωμα σύνταξης χωρίς τη συμπλήρωση της κατά περίπτωση ηλικίας συνταξιοδότησης μειώνεται η σύνταξη τους 4,5% ετησίως». Επίσης, θέσπισε την απόδοση στο ΙΚΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό του 1% του ΑΕΠ.
Σε κάθε αντιασφαλιστικό νόμο βρίσκει κάποιος ένα κερασάκι που επιτρέπει στους υποστηρικτές των αντιδραστικών αλλαγών την εξύμνησή του και στους συνδικαλιστές το φύλλο συκής για τη συμμόρφωσή τους.
Να πούμε εδώ ότι σύμφωνα με δημόσιες ομολογίες, όπως του επιστημονικού συνεργάτη κ. Ρομπόλη, ο νόμος ετοιμάστηκε σε συνεργασία με τα στελέχη της ΓΣΕΕ. Η αντίληψη τους ότι με το δούναι-λαβείν θα εξασφάλιζαν την υποστήριξη της κυβέρνησης για ενιαίο ταμείο επικουρικής σύνταξης όλων των τραπεζοϋπάλληλων διαψεύστηκε οικτρά 3 χρόνια αργότερα.

ΝΟΜΟΣ 3371/2005 επί ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Ν.Δ., με ΥΠΟΥΡΓΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗ, ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟ

1. Επικουρική. Υπάγονται υποχρεωτικά στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του ΙΚΑ (ΕΤΕΑΜ), οι νεοπροσλαμβανόμενοι των κλάδων με ειδικά ταμεία από 1.1.2005, και οι συνταξιούχοι και οι ασφαλισμένοι μετά τη διάλυση των επικουρικών τους ταμείων. Οι εισφορές και οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης είναι σύμφωνα με τους όρους του ΕΤΕΑΜ. Ο εργοδότης, θα δίνει εισφορά μόνο 4,5%. Σε δέκα χρόνια θα βγει μελέτη για το πόσο που χρειάζεται επιπλέον να καλύψει ο εργοδότης για τη δαπάνη από την ένταξη των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων. (άρθρα 58 και 59).
2. Κύρια. Εντάσσονται στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ (ΕΤΑΜ) μέχρι 31.12.2005 οι ασφαλισμένοι των ειδικών ταμείων, που τα ταμεία τους έχουν ενταχθεί στο ΕΤΑΤ. Οι εισφορές εργοδότη και εργαζομένων μειώνονται φθάνοντας του εργοδότη μέσα σε πενταετία στα ποσοστά του ΙΚΑ.
3. ΕΤΑΤ. Ιδρύεται ΝΠΔΔ ένα μήνα μετά την ισχύ του νόμου, ως φορέας σύνδεσης και διαμεσολάβησης μεταξύ ασφαλισμένων των πρώην ειδικών ταμείων και ΕΤΑΜ, ΕΤΕΑΜ, ΕΤΑΤ, που η λειτουργία του αρχίζει 2 μήνες μετά την ισχύ του νόμου. Δεν καθορίζονται εισφορές. Μέσα σε 10 χρόνια θα καταβάλει ο εργοδότης τυχόν εισφορά που θα καθοριστεί από μελέτη. Οι μόνοι πόροι του προέρχονται από τις προσόδους των περιουσιακών στοιχείων των επικουρικών ταμείων, που θα περιέλθουν σε αυτό. Όμως, αυτός ο φορέας υποτίθεται θα καταβάλλει τα επιπλέον ποσά επικουρικής σύνταξης, που παρείχαν τα επικουρικά ταμεία για τους προ του 1992, που θα συνταξιοδοτούνται εφεξής, ενώ για τους μετά μια αδιευκρίνιστη «συνταξιοδοτική παροχή».
Οι συγκεκριμένες διατάξεις σημαίνουν ελάφρυνση των τραπεζιτών εκατοντάδων εκ. ευρώ ετησίως που προέρχονται από την μείωση των εργοδοτικών εισφορών τους από 17,67% μέχρι 21,25 % και από την απαλλαγή από τις υποχρεώσεις για κάλυψη των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων, βάσει συλλογικών συμβάσεων και του νόμου 2084.
Συγκεκριμένα στην Εθνική, που έχουμε τα στοιχεία από πρώτο χέρι, ο εργοδότης επωφελείται ετησίως για την κύρια σύνταξη 49,7 εκ. € (μείωση 53%) και για την επικουρική 29,4 εκ. € (μείωση 66%). και απαλλάσσεται από την υποχρέωση κάλυψης των οργανικών ελλειμμάτων. Στο ταμείο κύριας σύνταξης ΕΤΕ ετησίως άλλα 27 εκ. €..
Στην Άλφα από την ένταξη του ταμείου των προερχόμενων από την Ιονική στο ΙΚΑ ο εργοδότης κερδίζει ετησίως 60 εκ. ευρώ.
Το συνολικά πιο τραγικό είναι ότι γίνεται μετακύλιση της υποχρεώσεων των εργοδοτών στο ήδη ελλειμματικό ΙΚΑ. Και μέσω του ΙΚΑ, στον κρατικό προϋπολογισμό, άρα εμμέσως πάλι σε μας, αφού η μερίδα του λέοντος των φορολογικών εσόδων(άμεσων και έμμεσων φόρων) προέρχεται από στους εργαζόμενους

ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΣΟΦΩΝ
Για τη νέα κυβερνητική επέμβαση πολιορκητικός κριός και αυτή τη φορά είναι, όπως κάθε φορά επιχειρείται, ώστε οι κυβερνητικές αποφάσεις νάχουν επιστημονικοφάνεια και επίφαση αντικειμενικότητας, είναι το πόρισμα της επιτροπής Αναλυτή.
Αποτελεί και αυτή μια ακόμα προσφορά στο στρατόπεδο των επιδιώξεων του κεφαλαίου σε συνέχεια με τις προηγούμενες προτάσεις επιτροπών σοφών.
Η συγκρότηση της πρώτης χρονολογείται επί της 3κομματικής κυβέρνησης Ζολώτα. Ανατέθηκε από τον τότε υπουργό οικονομικών Σουφλιά στον οικονομολόγο Αγγελόπουλο και συγγράφηκε από τον Προβόπουλο και τον Τήνιο. Από πλευράς ΠΑΣΟΚ στην επιτροπή συμμετείχε ο Γιαννίτσης. Η επόμενη επιτροπή συγκροτήθηκε επί πρώτης κυβέρνησης Σημίτη το 1997 και το πόρισμα της υπό τον Σπράο συγγράφηκε πάλι από τον Τήνιο. Παράλληλα όλο αυτό το διάστημα εμφανίζονται προτάσεις του ίδιου προσανατολισμού από τεχνοκράτες τύπου Γκαργκάνα, Νεκτάριου, κ.α.
Στο όνομα των ελλειμάτων όλες προτείνουν ναι βελτίωση της είσπραξης εισφορών αλλά και σκληρά μέτρα για περικοπή παροχών και αύξηση ορίων συνταξιοδότησης. Λειτουργούν ως μέτρο προετοιμασίας και σφυγομέτρησης των αντιδράσεων.


ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΜΜΕ:
Σε όλη αυτή την προσπάθεια για την συναίνεση και υποταγή των εργαζόμενων έχουν επιστρατευθεί τα περί :
Βιωσιμότητας,
Δημογραφικού προβλήματος
Αλληλεγγύης γενεών
Χαώδους και ανορθολογικού συστήματος πολλαπλών φορέων.
Αξιοποίησης των αποθεματικών με τους νόμους της αγοράς.
Λειτουργία της ασφάλισης ως ανταποδοτικής και όχι ως σύστημα κοινωνικής αλληλεγγύης.
Για αυτά θα μιλήσει ο σ. Μηνακάκης αναλυτικά.

ΤΙ ΣΤΑΣΗ ΚΡΑΤΑ ΤΟ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΟ Σ.Κ.
Η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ με την ηγεμονία των ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ, υπό την αντίληψη του κοινωνικού εταίρου αναζητούν λύσεις στο θέμα του ασφαλιστικού αποδεχόμενες τα τετελεσμένα των αντιασφαλιστικών νόμων και τη λογική της συναίνεσης. Βάζουν όρους, πολύ κάτω από το αναγκαίο, για να προσέλθουν σε διάλογο. Με αποδοχή της λογικής της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων συμμετέχουν σε παζάρια για «κλείσιμο της ψαλίδας» όπως το ονομάζουν και εξομάλυνση των παροχών αντί της εξίσωσης προς τα πάνω. Ενώ, υπογράφουν συμβάσεις εθελουσίας εξόδου, κάνουν κηρύγματα «να μην υπάρχει πανικός αποχωρήσεων και επιβαρύνονται τα ταμεία». Σε χώρους ειδικών ταμείων προσπαθούν, με πάμπολλες υποχωρήσεις στο καθεστώς ασφάλισης των νεοπροσλαμβανόμενων, να κρατήσουν ορισμένες παροχές από τα προϋπάρχοντα για τους παλιούς ασφαλισμένους. Από τις λιγότερο υποχωρητικές ομοσπονδίες είναι η ΟΤΟΕ, που όμως και εδώ αξίζει να δούμε τη στάση τους. Ελέγχεται από ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ και εργοδοτικούς τύπου Γκιάτη. Έχοντας συμφωνήσει επί ΠΑΣΟΚ στο νόμο που οδηγούσε τα ταμεία κύριας σύνταξης στο ΙΚΑ, πρόβαλλαν επί Ν.Δ. το αίτημα για ενιαίο ταμείο επικουρικής ασφάλισης όλων των τραπεζοϋπάλληλων, χωρίς όμως να του δίνουν σαφές περιεχόμενο ως προς τις εισφορές, παροχές, ώστε να εμπνέει το σύνολο των εργαζόμενων στον κλάδο. Προκήρυξαν απεργία χωρίς να πάρουν τα στοιχειώδη μέτρα για επιτυχία της. Ενώ, όταν αντιμετωπίστηκαν με τη βία ενός νέου νόμου που έστελνε όλα τα επικουρικά στο ΙΚΑ και σε ένα μεταβατικό μόρφωμα, απαλλάσσοντας από δις ευρώ εργοδοτικών εισφορών τους τραπεζίτες, συμμορφώθηκαν προς το νόμο και απλώς ακολούθησαν το δρόμο των προσφυγών από νομικούς στα δικαστήρια και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δρόμος αδιέξοδος με πάμπολλες γελιοποιήσεις και υποχωρήσεις.
Ο ΣΥΝ κινείται στην αντίληψη της συνδιαχείρισης της κρίσης και παρά την τωρινή άρνηση συμμετοχής στο διάλογο, στην εμπλοκή σε όλα τα επίπεδα του υποταγμένου σ.κ αναζητεί την υπεύθυνη γραμμή διαλόγου και απόκρουσης του νεοφιλελευθερισμού, θεωρώντας ότι δημιουργικά συμβάλλει να σωθεί ότι μπορεί να σωθεί. Δεν αναζητά ανατροπή κατευθύνσεων της Ε.Ε. αλλά την εξίσωση με τον κοινοτικό μέσο όρο καλλιεργώντας ψευδαισθήσεις για κοινοτικό κεκτημένο.
Το ΚΚΕ, μέσα από το ΠΑΜΕ, προβάλλει ένα σύνολο διακηρυκτικών αιτημάτων που χάνουν τη δυναμική τους γιατί δεν αποτελούν στόχους ζύμωσης και πάλης μέσα στους εργαζόμενους, αλλά μόνο φανέλα διαχωρισμού τους από τους υπόλοιπους.

ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΗ ΓΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ
Στη σημερινή εποχή με την ολοκληρωτική επίθεση του καπιταλισμού και την υποχώρηση του ε.κ. μπαίνει το ερώτημα αν μπορούν να υπάρξουν και κάτω από ποιους όρους κατακτήσεις στο ασφαλιστικό. Απαντάμε ότι παρά την αυξημένη δύναμη του συνασπισμού εξουσίας από κεφάλαιο, πολυεθνικούς οργανισμούς, κυβερνήσεις, αστικά κόμματα, ΜΜΕ και τις αυξημένες δυνατότητες του κεφαλαίου για να προωθεί τρόπους για την διάσπαση και την αποδυνάμωση της ε.τ.. υπάρχουν δυνατότητες με την ανασυγκρότηση του ταξικής πτέρυγας του συνδικαλιστικού κινήματος, μέσα από ένα νέο εργατικό κίνημα, να αναπτυχθούν αγώνες και ανάλογα με τον προσανατολισμό, το επίπεδο της πάλης και τη δυναμική τους να αποσπαστούν κατακτήσεις.

ΤΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΟΧΩΝ ΠΑΛΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΓΡΑΜΜΗ ΓΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ

Είναι φανερό ότι στη σημερινή κατάσταση δεν μπορεί η πάλη των εργαζόμενων για τα ασφαλιστικά δικαιώματα να περιορίζεται σε αντίσταση όταν θίγονται κάποιοι κλάδοι, ούτε σε υπεράσπιση των κεκτημένων όταν μετά τον οδοστρωτήρα των προηγούμενων νόμων δεν υφίσταται καν η έννοια του κεκτημένου.
Οι εργαζόμενοι έχουν για γνώμονα ότι η κοινωνική ασφάλιση και η παροχή σύνταξης είναι ανάγκες και οι όποιες παροχές και κατακτήσεις θάναι αποτέλεσμα σκληρών ταξικών αγώνων για εξασφάλιση των αναγκαίων και απαραίτητων για τους εργαζόμενους και τους απόμαχους της δουλειάς στη βάση της κοινωνικής αλληλεγγύης, της συνδρομής στους μη ικανούς για εργασία από οποιαδήποτε αιτία.
Με αυτές τις αρχές πρέπει να παλέψουμε για δημόσιο, κοινωνικό και καθολικό χαρακτήρα της ασφάλισης, να συνδιαμορφώσουμε ένα πρόγραμμα στόχων πάλης που θα ενοποιεί τους εργαζόμενους, θα προασπίζει τα συμφέροντά τους και θα ανοίγει το δρόμο για την αποτίναξη της εκμετάλλευσης.
Οκτώβρης 2007 Μαρία Μπικάκη